Erzen Hatun Kümbeti

Kümbet kitabesine göre 1396-1397 yılında ölen Emir Ali Kızı Erzen Hatun için yaptırılmıştır.Diğer kümbetlere nispeten daha zarif olan bu yapı, ince süslemelidir.Yoğun bir taş işçiliği görülmektedir. İki katlı kümbetin mezar odası çapraz tonozla örtülüdür.Kare kaideden köşelerin pahlanmasıyla onikigen gövdeye geçilmiştir.Dairesel planlı kümbet, içten kubbe, dıştan iki kademeli örtü sistemiyle konik bir külahla örtülmüştür. Bu yapı Ahlat Kümbetleri içerisinde en süslü olanıdır.Kümbetin hemen hemen her santimi zarif tezyinatıyla dikkat çekmektedir.Yapının tepesinden, gövdenin alt kısmına kadar süslemeleri vardır.Geometrik süslemelerin yanında çok çeşitli bitkisel motifleride göz doldurmaktadır.Kaide süslemeleri diğer kümbetleri andırır.Gövdenin alt kısmını iki düğüm motifli geometrik geçme bordürü ile sathi küçük nişlerden meydana gelen bir şerit çevirir.Cepheler, sathi Bursa kemerli nişlerle yapılmıştır.Dört esas yönü dışındaki cephelerde, sağır bursa kemerlerinin içinde, daha derin olan üçgen nişler vardır.Bu nişlerin alt uçlarının sadelerine karşılık, üst


uçları radyal bir şekilde yayılan yivlere sahiptir.Bu nişleri, yanlardan ve üstten geometrik veya bitkisel kompozisyonlu bordürler çevirir. Bitkisel kompozisyondaki bordürler, kıble cephesinin iki tarafında yer alır.Bu bordürler, iki ruminin kavradığı palmet motiflerinin üst üste sıralanışı ile meydana gelir.Kaidenin dört köşesinde meydana gelen ikişer adet üçgen pahla onikigene geçilmekte ve kaidenin hemen bitiminde gövdenin bütün etrafını saran örgülü kenar kurnişi başlamaktadır.Yüzeyden kabartma olarak yapılmış örgü motifi aynen Hüseyin Timur-Şirin Hatun kümbetinde olduğu gibidir.30 cm. genişlikteki örgünün üzerinde kırık hatlarla meydana gelen tezyini kemer sıralarından ikinci bir kuşak etek bordürünü tamamlar. Geometrik bordür iki çeşittir.Bordür ekseni üzerinde sivri köşeleri çakışan altıgenler sivri köşeler uzatılarak birbirleri ile alternatif olarak birleştirilmiş veya sivri köşelerden çıkmış uçlar birbirini keserek diğer altıgeni teşkil etmiştir.Böylece, zencirek izlenimini bırakan atlatıcı bir altıgenler silsilesinden ibaret olan bordür dekorasyonu doğmuştur.Bu süslemeler, gövdenin üst kısmını yatay bir bordür halinde çevirir.Diğer geometrik bordürleri, yıldız geçmelerden meydana gelen pozisyonlar teşkil eder. Kümbet üzeri, adeta hiç boş yer bırakılmazsızın zengin motiflerle taş işçiliği ile bezenmiştir.Motifler o kadar güzel ve değişiktir ki, Ahlat kümbetlerinde bu kadar çok motifin bir arada görülmesi bir şaheser olarak karşılanmaktadır.Çok motifin bulunmasına rağmen hiçbir motif biri birine ters gelmemekte, büyük bir armoni içerisinde kaynaşmaktadır.