KEŞİŞ KÜMBETİ

İkikubbe mahallesindedir.”Keşiş kümbeti” olarak adlandırılmıştır.Yapım yılı için farklı görüşler mevcuttur.Yapı, tarz ve malzemesine bakılarak XII-XV inci yüzyıllara, yapının genel karakterinden dolayı XIV. Yüzyıl sonlarında Karakoyunlu eseri olarak yapıldığını, XV. Yüzyıla ait olduğu ve XIV üncü yüzyılın ilk yarısına ait olduğu şeklinde görüşler bulunmaktadır. İki katlıdır.Kümbetin alt kısmı 6.20x6.20 m. ölçüsünde kare planlıdır.Üst kat onikigen, prizmal gövdeli, içten kubbe, dıştan piramit çatıyla örtülüdür.Doğu yönden merdivenle inilen kare planlı cenazeliğin üzeri, doğu-batı yönünde beşik tonozla örtülüdür.Doğu, batı ve güney yönlerden mazgal pencerelerle aydınlatılmıştır.Kare kaide köşelerinden on iki kenarlı gövdeye üçgen pahlarla geçilmektedir.Burada zencerek motifli bir kuşak bulunmaktadır.Gövdenin oniki kenarı üzerinde üst kısımları Bursa kemeri şeklinde, kırık hatlı kemerli nişler gövdeyi süslemektedir.Oldukça sade bir işçilik gösteren gövdenin dört cephesinde kapı ve pencere nişleri açılmıştır.Bunların üzerleri zengin mukarnaslarla bezenmiştir. Onikigen prizmal gövdenin her kenarı Bursa kemeri şeklindeki sathi oyma nişlerle hareketlendirilmiştir.Gövde iç yüzeyinde çok belirgin olmayan alçı üzerine kalem işi süslemeler mevcuttur.Mescit katına kuzey yöndeki, karşılıklı (çift taraflı) merdivenle çıkılmaktadır.Doğu, batı, güney cephelerinde pencereler yer alır. Gövde üzerindeki külahın altı 40 cm. genişliğinde birbiri içerisine geçmiş zencerek motifli bir silme ile hareketli bir görünüm kazanmıştır.Piramidal çatının üzeri dikey hatlı yuvarlak fitillerle ahşap kaplamayı andırmaktadır. Kitabesi olmadığı için neden “keşiş kümbeti” denildiği bilinmemektedir.Müverrih Vardan’ın kaydına göre XII. Yüzyıl ortalarında, yani Ahlat Şahı 2. Sökmen döneminde Ahlat-Şahlar memleketinde yaşayan, iyiliksever, yetimleri gözeten Avet adında bir papaz bulunuyordu.Şöhreti her tarafa yayılan bu papaz Ahlat’a geldiğinde Ahlat Şahı 2. Sökmen, papaz Avet’i törenle karşıladı.Fakat Aver’in şöhretini ve Ahlat Şahı 2. Sökmen tarafından itibar görmesini bazı papazlar çekemeyerek ona iftira ettiler.Bu iftira yüzünden papaz Avet taşlanarak öldürüldü.Daha sonra olayın iftira olduğu, papaz Avet’in suçsuz ve haksız yere öldürüldüğü anlaşılınca 2. Sökmen Avet’e hürmeten onun anısına bu kümbeti inşa etmiştir.