ŞEYH NECMETTİN TÜRBESİ (HAVAİ BABA TÜRBESİ)

Ahlat, Ergezen Mahallesinde Erzen Hatun Mezarlığında Erzen Hatin Kümbeti yanındaki Şeyh Necmettin Kümbeti, Ahlat’ta bulunan en eski tarihi yapıdır. Üzeri kare biçimde yükselen piramidal külahla örtülüdür.Bu bakımdan da benzerleri arasınad tek örnektir.Diğer kümbetler hep silindirik biçimde, konik külahlıdırlar.Şeyh Necmettin tarafından 1222’de yaptırılmıştır.Giriş kapısı üzerinde 2 tane kitabe bulunmakla birlikte bunlardan birisi vakfiye olup, diğeride kümbetin yapım kitabesidir. Kitabesinden öğrenildiğine göre Şeyh Necmettin Havai Baba’nın türbe ve tekkesine ait vakfiyeyi ihtiva eder.(Vakfiyenin Türkçesi; vakfın şartında “Allah ona rahmet etsin” bu mübarek kubbeyi şeyh yaptı…Ahaliden onun sözleri eşit değildir ve onun ismi Aliyüddin’dir….Muhakkak Ahlah işiten ve bilendir.) Kitabeye göre H.619 (M.1222) Ramazan ve Şaban aylarında yapılmıştır.Kümbet, aynı zamanda şeyhin tekkesi olarak kullanılmıştır.Şeyh 1222 yılında öldüğü için, Melik Eşref ve Ahlat Hükümdarı İzzettin Balaban günlerinde yaşamış olduğu anlaşılmaktadır.Şeyh Necmettin Havai Baba’nın Ahlat’ta medfun 9 evliyadan biri olduğu belirtilmektedir.Kümbetin 5,17x5,18 m. ölçüsünde küçük kare bir kaidesi vardır.Alt kattaki mumyalığın kuzey cephesinden


yedi basamaklı bir merdivenle aşağıya inilmekte, buradaki yay kemerli bir kapıdan mumyalığa girilmektedir.Üzeri sivri beşik tonozla örtülü mumyalığın batı ve doğu kenarında iki mazgal penceresi bulunmaktadır. Üst kat kare planlı olup kesme taştan yapılmıştır.Doğu cephesindeki iki taraflı dört basamaklı bir merdiven ile çıkılan giriş kapısı kümbetin en gösterişli ve en süslü bölümüdür.Giriş kordon şeklinde yuvarlak hatlı dikdörtgen çerçeveler içerisine alınmıştır.Dar ve uzun olan buradaki kapının iki köşesine sütuncukların bulunduğu uzun kenarlı sivri kemerli kapı nişi yerleştirilmiştir.Giriş kapısının üzerinde kümbetin vakfiyesi yerleştirilmiş, bunu mukarnaslar tamamlamıştır.Bunun üzerine de kümbetin diğer kitabesi konulmuştur. Kümbetin beden duvarları sivri kemerlerle bölünmüş ve rozetlerle bezenmiştir.İç kısım son derece sade olup kıble duvarı ortasına dikdörtgen mihrap nişi yerleştirilmiştir.Türbenin batı ve kuzey yüzlerindeki pencereler Bursa kemerli nişler içerisine açılmıştır.Kümbet bir süre mescit olarak kullanılmıştır.Vakıflar Genel Müdürlüğü kümbeti 1966- 1967 yıllarında restore etmiştir. Söz konusu kümbete halk arasında Havai Baba Kümbeti denilse de 413 nolu tapu tahrir defterinde ve 1316 tarihli Bitlis Salnamesinde Şeyh Necmettin Habi Baba olarak geçmektedir.